Аарц болон нэрмэлийн цагааг бага зэрэг сүүгээр амталж, хүчлэгийг нь багасган базаж, шахах, шүүн нягтруулж ааруул хийдэг. Сайн шахаж шүүсэн аарцаар ааруу, сүүн хурууд, зоосон болон хорхой ааруул хийнэ. Тусгай хэв ашиглан хэвийн ааруул хийхээс гадна жимсний чанамал, чихэр холь амтлаг ааруулуудыг хийж болдог.
Ховд, Увс, Баян-Өлгийн ааруул овор томтой тослог ихтэй өёг, амт чанараараа гайхагддаг нь баруун бүс нутгийн цаг агаарын онцлогтой холбоотой юм.
Ааруул, хурууд нь уураг, тослогоор баялаг, хадгалах, тээвэрлэхэд тохиромжтой багсармал идээ юм. Энý тºрлийн цагаан идээ бий болоход Монгол орны цаг уурын өвөрмөц байдлаас гадна нүүдлийн мал аж ахуй, нүүдэлчдийн аж төрөх байдал ихээхэн нөлөөлсөн талтай.
Ааруулыг хатаахаас өмнөх технологийн явцад тохиолдох исэлт нь энý цагаан идээг төрºл бүрийн витаминаар баяжуулахаас гадна уургийн бодисыг задрахад хувь нэмэр оруулдаг. Энý нь ааруулын шим тэжээлт чанарт сайн нөлөө үзүүлэх бас нэг хүчин зүйл юм.
Ааруулыг хийх түүхий эдийн байдлаас үхрийн сүүниé, хонины сүүниé, ингэний сүүний, мºн таргийн, нэрмэлийн, өтгөн сүүниé, өрмийг нь авсан 1-1,5 хувийн тослогтоé сүүниé, шингэн сүүниé гэõ зэргээр ангилна. Үүнтэй холбогдуупан ааруулын бүрэлдэхүүн, амт чанар, харилцан адилгүй байна.
Малын бүтэн сүүгээр хийсэн, ялангуяа хонины сүүниé ааруул амт чанараар сайн байдаг. Өрмийг нь авсны дараа 1-1,5 хувийн тослогтоé сүүниé ааруул чанараар зүгээр гэж тооцогдох бөгөөд харин шингэн сүүниé ааруул маш хатуу болдог.
Аарцыг зүсч, мºн элдэв хэвэнд хэвлэж хатаах бөгөөд хэвийн байдлаас еэвэн, чандмань, мэлхий төгрөг, хорхой ааруул, зүсмэл, базмал ааруул гэх мэтээр нэрлэнэ.
Аарцанд чихэр хольж чихэртэй ааруул хийнэ. Ааруул бол С, Д, Е витаминаар баялаг, мºн уураг, тосоор баялаг амт, чанар сайтай, удаан хугацаагаар хадгалахад амт болон бүтээгдэхүүний чанарт онцын өөрчлөлт гардаггүй, тээвэрлэхэд хялбар зэрэг чанараараа манай хөдөөгиéн ард түмний өдөр тутмын амьдралд чухал үүргийг гүйцэтгэдэг бүтээгдэхүүн юм. Түүнээс гадна тодорхой хэмжээний хатуу ааруул бол буйл, шүд бэхжүүлэх чанартай байдаг гэж малчид үздэг.
Ааруулын бүтээгдэхүүнд хуурай бодис 90% орчим, тослог 30% орчим, нийт уургийн дотор уусмал уураг 10% хүртэл байна.
Ааруулд тохиолдож болох сул тал нь хэт исгэлэн, гашуун, хуршмал амт, хэт хатуу байх, механик бохирдолтой байх зэрэг болно.
Өвөрхангай аймгийн сумдууд төрөл бүрийн ааруул цагаан идээний хийдэг баялаг уламжилалтай.
Ааруулыг хатаахаас өмнөх технологийн явцад тохиолдох исэлт нь энý цагаан идээг төрºл бүрийн витаминаар баяжуулахаас гадна уургийн бодисыг задрахад хувь нэмэр оруулдаг. Энý нь ааруулын шим тэжээлт чанарт сайн нөлөө үзүүлэх бас нэг хүчин зүйл юм.
Ааруулыг хийх түүхий эдийн байдлаас үхрийн сүүниé, хонины сүүниé, ингэний сүүний, мºн таргийн, нэрмэлийн, өтгөн сүүниé, өрмийг нь авсан 1-1,5 хувийн тослогтоé сүүниé, шингэн сүүниé гэõ зэргээр ангилна. Үүнтэй холбогдуупан ааруулын бүрэлдэхүүн, амт чанар, харилцан адилгүй байна.
Малын бүтэн сүүгээр хийсэн, ялангуяа хонины сүүниé ааруул амт чанараар сайн байдаг. Өрмийг нь авсны дараа 1-1,5 хувийн тослогтоé сүүниé ааруул чанараар зүгээр гэж тооцогдох бөгөөд харин шингэн сүүниé ааруул маш хатуу болдог.
Аарцыг зүсч, мºн элдэв хэвэнд хэвлэж хатаах бөгөөд хэвийн байдлаас еэвэн, чандмань, мэлхий төгрөг, хорхой ааруул, зүсмэл, базмал ааруул гэх мэтээр нэрлэнэ.
Аарцанд чихэр хольж чихэртэй ааруул хийнэ. Ааруул бол С, Д, Е витаминаар баялаг, мºн уураг, тосоор баялаг амт, чанар сайтай, удаан хугацаагаар хадгалахад амт болон бүтээгдэхүүний чанарт онцын өөрчлөлт гардаггүй, тээвэрлэхэд хялбар зэрэг чанараараа манай хөдөөгиéн ард түмний өдөр тутмын амьдралд чухал үүргийг гүйцэтгэдэг бүтээгдэхүүн юм. Түүнээс гадна тодорхой хэмжээний хатуу ааруул бол буйл, шүд бэхжүүлэх чанартай байдаг гэж малчид үздэг.
Ааруулын бүтээгдэхүүнд хуурай бодис 90% орчим, тослог 30% орчим, нийт уургийн дотор уусмал уураг 10% хүртэл байна.
Ааруулд тохиолдож болох сул тал нь хэт исгэлэн, гашуун, хуршмал амт, хэт хатуу байх, механик бохирдолтой байх зэрэг болно.
Өвөрхангай аймгийн сумдууд төрөл бүрийн ааруул цагаан идээний хийдэг баялаг уламжилалтай.
No comments:
Post a Comment